«ORGANIKALIQ HÁM ORGANIKALIQ EMES XIMIYA» KAFEDRASI

«Organikalıq hám organikalıq emes ximiya» kafedrası 2015 jıldıń mart ayında jańadan qáliplesken bolǵanı menen uzaq tariyxıy basqıshlardı basıp ótken. Dáslep 1944-1948 jıllarda Qaraqalpaq mámleketlik pedagogikalıq institutında «Ximiya hám biologiya» kafedrası iskerlik kórsetip, bul kafedranı docent S.Osmanov basqarǵan. Bul kafedra 1948-1950 jıllarda «Ximiya hám geografiya» kafedrası dep qayta atalıp, kafedra baslıǵı G.A.Voroshilova bolǵan. 1950-1958 jıllarda professor P.Z.Fisher «Ximiya» kafedrasınıń baslıǵı lawazımında iskerlik júritken. Keyinshelik «Ximiya» kafedrasına 1958-1962 jıllarda F.A.Kondrar, 1962-1964 jıllarda Z.Ámetova, 1964-1968 jıllarda A.Bóleshov, 1968-1971 jıllarda İ.Jiemuratov, 1971-1976 jıllarda J.Allamuratov, 1976-1987 jılları Q.Uteniyazov, 1987-1991 jılları J.Kurbanov, 1991-2010 jılları Q.Uteniyazov, 2010-2020 jılları K.Q.Uteniyazovlar basshılıq etken. Házirgi waqıtta kafedra baslıǵı lawazımında x.i.k., docent Z.Djumanazarova islep kelmekte.

Kafedramızda professor-oqıtıwshılar menen jıynalısdan  kórinisler

Kafedra professor-oqıtıwshıları bilimlendiriw menen birge ilimiy jumıslardı orınlawda belsendilik kórsetip kelmekte. Ximiya ilimleriniń doktorı, professor Q.Uteniyazov tárepinen Evropa jámiyetiniń INTAS dástúri boyınsha 1997-2000 jıllar ushın 80 mıń ekyu muǵdarındaǵı qarjı menen «Katalizdegi kovalent baylanısqan kislotalar» temasındaǵı shet el grantı jeńip alındı.

2000-2004 jıllarda ximiya ilimleriniń doktorı, professor Q.Uteniyazov NATO hám Yaponiya mámleketiniń xalıq aralıq JICA shólkemleri tárepinen berilgen shet el grantlarınıń tiykarǵı orınlawshısı sıpatında ilimiy jumıslardı orınladı.

1997-1999 jıllarda «Organikalıq ximiya» kafedrasında «Dárilik ósimliklerdiń quram bóleklerin ximiyalıq jol menen izertlew, jeke birikpelerdi ajıratıw, ximiyalıq strukturasın hám biologiyalıq aktivligin anıqlaw» temasındaǵı ilimiy-izertlew jumısı orınlandı (shifr 14.4.4. ilimiy basshı ximiya ilimleriniń doktorı, professor Q.Uteniyazov, ilimiy xızmetker ximiya ilimleriniń kandidatı, docent B.Bektursınov).

Ózbekstan Respublikası Mámleketlik İlim hám texnika basqarması tárepinen jámi 311400 swm muǵdarda jumıs esabınan dárili ósimliklerdiń (qızıl miya, jantaq, ádiraspan) fiziologiyalıq aktiv zatlar (alkaloidlar, lipidler, uglevodlar, may kislotaları) úyrenildi.

2018-2020 jıllarda kafedra docenti, ximiya ilimleri kandidatı M.K.Allaniyazovanıń ilimiy basshılıǵında        PZ-2017092765 «Boyan ósimligi tamırınan ajıratılǵan glicirrizin kislotası tiykarında biydaydıń ósiӯin muӯapıqlastırıӯshı, fungicidlik qásiyetke iye bolǵan preparat jaratıӯ hám alıӯ texnologiyasın islep shıǵıӯ» temasında (707680000 sum kóleminde) ámeliy-ilimiy joybar jumısları alıp barıldı.

Kafedramızdıń Tureniyazova Dametken Ayniyazovna – x.i.k., docentiniń magistrlar menen sabaq ótiw barısı.

Kafedrada professor-oqıtıӯshılar baslaması menen bir neshe Respublikalıq kólemde ilimiy-teoriyalıq hám ilimiy–ámeliy konferenciyalar ótkerildi. 1999-jılı 25-26 noyabr kúnleri «Aralboyı tábiyǵıy resursların paydalanıӯdıń ximiyalıq hám texnologiyalıq mashqalaları» atamasındaǵı, 2004-jılı 22-23 aprel kúnleri «Qaraqalpaqstanda ximiya tálimi, ilimi hám texnologiyasınıń zamanagóy máseleleri» atamasında, 2008-jıldıń 5-6 sentyabr kúnleri «Ósimlikler resursları tiykarındaǵı fiziologiyalıq aktiv birikpeler hám anorganikalıq zatlar texnologiyası» atamasında, 2011-jıldıń 16-17 mart kúnleri ximiya ilimleriniń doktorı, professor Q.Uteniyazovtıń 70 jıllıq yubileyine arnalǵan «Qaraqalpaqstan Respublikasında ximiya ilimin, texnologiya hám bilimlendiriӯdi raӯajlandırıӯdıń aktual mashqalaları» atamasındaǵı, 2021 jıl 24 mart kúni ximiya ilimleriniń doktorı, professor Q.Uteniyazovtıń 80 jıllıq yubileyine baǵıshlap «Qaraqalpaqstan Respublikasında ximiya hám ximiyalıq-texnologiya tarawları rawajlanıwınıń aktual máseleleri» atamasında Respublikalıq ilimiy-ámeliy konferenciyalar ótkerildi.

Kafedra professor-oqıtıwshıları óz tájiriybelerin shet ellerde asırıp kelmekte, atap aytqanda 2011 hám 2013 jılları kafedra professor-oqıtıwshılarınan docent K.Q.Uteniyazov hámde assistent B.M.Bekpolatovalar Ukraina Milliy universitetinde, 2017 jılı docent K.Q.Uteniyazov Germaniya mámleketinde laboratoriyalıq áspab-úskenelerdi ornatıw hám olardan paydalanıw boyınsha stajirovkada, 2018 jılda docent A.G.Eshimbetov CSIR-TWAS grantın utıp alıp İndiya mámleketinde hám 2019 jılı assistent G.Dosanova Belorussiya mámleketlik texnologiya universitetinde stajirovka dástúri boyınsha bilim alıp qayttı.

Házirgi ӯaqıtta kafedrada 1 ilim doktorı, professor,    5 ilim kandidatı, docent ham 10 assistent, 5 stajer oqıtıӯshı islep atır. İlimiy dárejelik – 28,5% ti quraydı.

 

Kafedramızdıń Sultanov Asan Aytmuratovich – assistent oqıtıӯshısı bakalavrlar menen laboratoriya xanasında  sabaq ótiw barısı.

 

Лабораторно-учебный процесс с бакалаврами ассистента-преподавателя- Бекполатовой Бахтыгуль Мадреймовной

Kafedra aǵzaları:

  1. Allaniyazova Mapruza Qdırbaevna – b.i.d., professor
  2. Tangirbergenov Bazarbay –x.i.k., docent
  3. Tureniyazova Dametken Ayniyazovna – x.i.k., docent
  4. Uteniyazov Karimbay Kuanıshbaevich – x.i.k., docent
  5. Genjemuratova Gulxan Perdebaevna – x.i.k., docent
  6. Djumanazarova Zulfiya Kojabaevna – x.i.k., docent
  7. Xodjaniyazov Bekniyaz Alimbaevich – assistent oqıtıӯshı
  8. Sultanov Asan Aytmuratovich – assistent oqıtıӯshı
  9. Bekpolatova Baxtıgul Madreymovna – assistent oqıtıӯshı
  10. Abdireymov Qudaybergen – assistent oqıtıӯshı
  11. Dosanova Gulzar Maulenbergenovna – assistent oqıtıӯshı
  12. Artıkova Gulzar Narbaevna – assistent oqıtıӯshı
  13. Qosnazarov Quӯatbergen Qosnazarovich-assistent oqıtıӯshı
  14. Qudiyarova Aygul – assistent oqıtıӯshı
  15. Allambergenova Kamila Raxmetovna – assistent oqıtıӯshı
  16. Ajiniyazova Sholpan – assistent oqıtıӯshı
  17. Bektursınova Aysanem – stajer oqıtıwshı
  18. Begmanova Gaӯhar – stajer oqıtıwshı
  19. Usnatdinova Sarbinaz – stajer oqıtıwshı
  20. Xalmuratova Zulfiya – stajer oqıtıwshı
  21. Jumabaeva Janna – stajer oqıtıwshı

                    

Kafedrada islep atırǵan professor-oqıtıwshılar haqqında maǵlıwmat:

Allaniyazova Mapruza Qdırbaevna – biologiya ilimleriniń doktorı, professor. 1966-jılı Kegeyli rayonında tuwılǵan. 1988-jılı Nókis mámleketlik universitetin tamamlaǵan. Qánigeligi «Ximiya». 1995j  ÓzR İA, Bioorganikalıq ximiya İnstitutı qasındaǵı  qánigelestirilgen D.015.21.21 sanlı Keńeste «Alkaloidlar hám hár qıylı aminospirtler tuӯındıları sintezi hámde olardıӊ xolinesterazalar menen óz-ara tásiri» temasında kandidatlıq, 2020-jılı Gulistan mámleketlik universiteti qasındaǵı DSc.03/05.06.2020.B.91.03 sanlı İlmiy keńeste 02.00.10.- Bioorganikalıq ximiya qániygeligi boyınsha «Ósimliklerdiӊ shıdamlılıǵın asırıӯshı induktorlardıӊ ximiyalıq hám biologiyalıq qásiyetleri» temasında doktorlıq dissertaciyasın jaqladı. 80nen aslam ilimiy miynetleri  sonıń ishinde 1 monografiya, 8 oqıw-metodikalıq qollanbası baspadan shıqtı. 2000-jılda ximiya fakulteti dekanı, 1996-2020 jılları docent, 2021 jıldan organikalıq hám organikalıq emes ximiya kafedrasında professor lawazımında islep atır. 2018-2020 jıllarda onıń ilimiy basshılıǵında PZ-2017092765 «Boyan ósimligi tamırınan ajıratılǵan glicirrizin kislotası tiykarında biydaydıń ósiӯin muӯapıqlastırıӯshı, fungicidlik qásiyetke iye bolǵan preparat jaratıӯ hám alıӯ texnologiyasın islep shıǵıӯ» temasında ámeliy joybar jumısı alıp barıldı. 1 ilim izleniӯshiniń hám 13ten aslam magistrlik dissertaciyalarǵa ilimiy basshılıq etti.

İlimiy baǵdarı: Bioorganikalıq ximiya. Ósimliklerdiӊ ósiӯi hám raӯajlanıӯına tábiyǵıy birikpeler menen olardıӊ supramolekulalı kompleksleriniӊ tásirin úyreniӯ. Qurǵaq miyӯeler tiykarında ekologiyalıq jaqtan qáӯipsiz azıq-aӯqat ónimlerin jaratıӯ.
Tanirbergenov Bazarbay – Ximiya ilimleriniń kandidatı, docent. 1943 jılı 12 martta Nókis rayonında tuwılǵan. 1965 jılı Tashkent mámleketlik universitetin tamamlaǵan. Qánigeligi ximik, ximiya oqıtıwshısı. 1982 jılı Kiev mámleketlik universiteti janındaǵı qánigelestirilgen Keńeste «Ayırım ekivalentli 3d-metalları hám gúmistiń niobatları» temasında 02.00.01 – Organikalıq emes ximiya qánigeligi boyınsha kandidatlık dissertaciyasın jaqlaǵan. 50 den aslam ilimiy miynetleri, sonıń ishinde 22 oqıw metodikalıq qollanbaları baspada járiyalanǵan. 1993-1994 jılları ximiyalıq texnologiya kafedrası baslıǵı laӯazımında isledi, házirde Qaraqalpaq mámleketlik universiteti «Organikalıq hám organikalıq emes ximiya» kafedrası docenti lawazımında islep kelmekte. İlimiy baǵdarı: Kompleks birikpeler ximiyası. Ximiya oqıtıӯ metodikası. Anorganikalıq ximiya.
Tureniyazova Dametken Ayniyazovna – Ximiya ilimleriniń kandidatı, docent 1962 jılı 15 fevralda Kegeyli rayonında tuwılǵan. 1986j Nókis mámleketlik universitetin tamamlaǵan. Qánigeligi ximik, ximiya oqıtıwshısı. 1996 jılı ÓzR İA Bioorganikalıq ximiya institutı janındaǵı qánigelestirilgen Keńeste «Aminolupinin tuӯındılarınıń sintezi hám antiaritmiyalıq aktivligi» temasında 02.00.10– Bioorganikalıq ximiya, tábiyǵıy hám fiziologiyalıq aktiv zatlar ximiyası qánigeligi boyınsha kandidatlık dissertaciyasın jaqlaǵan. 50 tan aslam ilimiy maqalaları hám tezisleri, sonday-aq, 6 metodikalıq qollanbası baspadan shıqtı.2014-2017 jılları ximiya fakulteti dekanı, házirde Qaraqalpaq mámleketlik universiteti «Organikalıq hám organikalıq emes ximiya» kafedrası docenti lawazımında islep kelmekte. İlimiy baǵdarı: Bioorganikalıq ximiya, Organikalıq sintez.
Uteniyazov Karimbay Quanıshbaevich – Ximiya ilimleriniń kandidatı, docent. 1972 jılı 24 yanvarda Qanlıkól rayonında tuwılǵan. 1994 jılı Qaraqalpaq mámleketlik universitetin tamamlaǵan. Qánigeligi ximik, ximiya oqıtıwshısı. 2000 jılı «Cikloartanovıe glikozidı iz rasteniya Astragalus globiceps» temasında 02.00.10 – Bioorganikalıq ximiya, tábiyiy hám fiziologiyalıq aktiv zatlar ximiyası qánigeligi boyınsha ÓzR İA Bioorganikalıq ximiya institutı janındaǵı Qánigelestirilgen Keńesinde kandidatlık dissertaciyasın jaqladı. İlmiy basshılıǵında eki kandidatlıq dissertaciyaları jaqlandı. 80 tan aslam ilimiy miynetleri, sonıń ishinde 6 oqıw-metodikalıq qollanbaları baspadan shıqtı. Qaraqalpaq mámleketlik universiteti «Organikalıq hám organikalıq emes ximiya» kafedrası docenti lawazımında islep kelmekte. İlimiy baǵdarı: Tábiyǵıy birikpeler ximiyası. Glikozider.
Genjemuratova Gulxan Perdebaevna – Ximiya ilimleriniń kandidatı, docent. 1973 jılı 13 oktyabrde Nókis qalasında tuwılǵan. 1997 j Qaraqalpaq mámleketlik universitetin tamamladı. Qánigeligi ximik, ximiya oqıtıw-shısı. 2010 jılı Ózbekstan Milliy universiteti janındaǵı qánigelestirilgen Keńeste «C-,N-,O-acilleniӯ reakciyalarında 2,3-almasınǵan xinazolonlar-4 duzları» tema-sında 02.00.03–Organikalıq ximiya qánigeligi boyınsha kandidatlıq dissertaciyasın jaqladı. 30 dan aslam imiliy maqalaları hám tezisleri, sonıń ishinde 1 oqıw-metodikalıq qollanbası baspadan shıqkan. Qaraqalpaq mámleketlik universiteti «Organikalıq hám organikalıq emes ximiya» kafedrası docenti lawazımında islep kelmekte. İlimiy baǵdarı: Organikalıq ximiya
Djumanazarova Zulfiya Kojabaevna Ximiya ilimleri boyınsha filosofiya doktorı, PhD docent 1986 jılı 29 mayda Beruniy rayonında tuwılǵan. 2010 jılı Ózbekstan milliy universitetin tamamlaǵan. Qánigeligi ximik, ximiya oqıtıwshısı. 2018 jılı «Magniy hám kalciy nitratlarınıń bir túrli hám aralas ligandlı koordinacion birikpeleriniń sintezi, dúzilisi hám qásiyetleri» temasında 02.00.01–Organikalıq emes ximiya qánigeligi boyınsha Ózbekstan milliy universiteti janındaǵı qánigelestirilgen Keńesinde kandidatlık dissertaciyasın jaqladı. 40 tan aslam ilimiy miynetleri, sonıń ishinde 6 oqıw-metodikalıq qollanbası baspadan shıqqan. 2020 jıldan Qaraqalpaq mámleketlik universiteti «Organikalıq hám organikalıq emes ximiya» kafedrası baslıǵı lawazımında islep kelmekte. İlimiy baǵdarı: Kompleks birikpeleri ximiyası. Anorganikalıq ximiya.